Wysoki poziom cholesterolu: ocena zagrożeń dla zdrowia

Dlaczego wysoki poziom cholesterolu jest problemem?

Cholesterol we krwi jest substancją tłuszczową. Organizm wykorzystuje go do tworzenia części komórek. Jest też wykorzystywany do produkcji hormonów. Cholesterol przemieszcza się w krwioobiegu. Jest wykorzystywany przez tkanki, aby mogły prawidłowo funkcjonować. Kiedy poziom cholesterolu we krwi jest wysoki, tworzy blaszki miażdżycowe. Gromadzą się one w ścianach tętnic. Tętnice dostarczają krew z serca do pozostałych części organizmu. Blaszki miażdżycowe powodują zwężenie ich światła. Z czasem serce może otrzymywać zbyt małe ilości tlenu. To z kolei może prowadzić do choroby wieńcowej lub zawału serca. Może to prowadzić do udaru.

3 kroki do zrozumienia zagrożeń

Krok 1. Zrób badanie krwi, aby sprawdzić swój poziom cholesterolu

Wysoki poziom cholesterolu nie daje objawów. Badanie krwi to jedyny sposób na to, aby dowiedzieć się, czy Twój poziom cholesterolu jest wysoki. Po ukończeniu 20. roku życia należy badać cholesterol co 4–6 lat. W razie występowania innych czynników ryzyka częstotliwość badań powinna być większa (patrz poniżej). Do badania poziomu cholesterolu nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Lekarz poinformuje Cię, czy konieczne jest pozostawanie na czczo przed badaniem. Pobierana jest próbka krwi, która następnie jest wysyłana do laboratorium. Mierzony jest poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. W próbce ocenia się poziom 2 typów cholesterolu. Pierwszy to HDL (dobry cholesterol). Drugi to LDL (zły cholesterol). Wynik badania cholesterolu zwykle przedstawiany jest jako suma cholesterolu HDL i LDL. Możesz także otrzymać osobne wyniki HDL i LDL.

Zdrowy poziom LDL zależy od występujących u Ciebie czynników ryzyka. Porozmawiaj z lekarzem, aby dowiedzieć się, jaki poziom jest najlepszy dla Ciebie. Warto znać swój poziom cholesterolu. Lekarz omówi z Tobą wyniki i ustali, co oznaczają dla Twojego zdrowia.

Jakie są Twoje wyniki?

Uzupełnij poniższe dane.

Cholesterol HDL:                            Cholesterol LDL:                          Cholesterol całkowity:                          Trójglicerydy:                         

Uwaga

Rozumiemy, że płeć to spektrum. Możemy używać terminów związanych z płcią, aby mówić o anatomii i ryzyku zdrowotnym. Wykorzystaj te informacje w sposób, który będzie najlepszy dla Ciebie i Twojego lekarza podczas rozmów na temat Twojej opieki.

Krok 2. Dowiedz się, które czynniki ryzyka choroby serca i udaru występują u Ciebie

To, w jaki sposób Twój poziom cholesterolu wpływa na Twoje zdrowie, zależy od wszystkich czynników ryzyka. Zaznacz poniżej każdy czynnik ryzyka, który występuje u Ciebie:

• Wiek. Czy jesteś mężczyzną w wieku przynajmniej 45 lat lub kobietą w wieku przynajmniej 55 lat?

• Ciśnienie krwi. Czy masz wysokie ciśnienie krwi? Czy przyjmujesz leki na obniżenie ciśnienia?

• Palenie tytoniu. Czy palisz lub używasz produktów tytoniowych? Czy używasz e-papierosów lub innych produktów z nikotyną? Zwiększają one stany zapalne w organizmie i tętnicach. Tętnice w stanie zapalnym mogą ulec zbliznowaceniu lub uszkodzeniu. Może to powodować odkładanie się złogów cholesterolu. Rzucenie tytoniu i nikotyny może zmniejszyć stan zapalny. To obniża ryzyko chorób serca i udaru.

• Cukrzyca. Chorujesz na cukrzycę? Czy Twój poziom cukru we krwi jest pod kontrolą? Możesz zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby serca lub udaru, utrzymując LDL na poziomie niższym, niż jest to zalecane u osób, które nie mają cukrzycy.

• Aktywność fizyczna. Jak wygląda Twoja aktywność fizyczna? Specjaliści zalecają 30 minut ćwiczeń o umiarkowanej intensywności przynajmniej 5 razy w tygodniu. Jeśli nie ćwiczysz tak często, może występować u Ciebie zwiększone ryzyko wysokiego poziomu cholesterolu i chorób serca.

• Dieta. Czy w Twojej diecie jest dużo tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans, cholesterolu, cukru lub alkoholu? Może występować u Ciebie podwyższone ryzyko choroby serca. Ryzyko zachorowania może być większe, jeśli nie spożywasz wystarczającej ilości owoców, warzyw i chudego mięsa.

Wszystkie powyższe czynniki mogą zwiększać ryzyko zablokowania tętnic serca, szyi i kończyn. To z kolei może prowadzić do choroby serca i zawału. Może też wywołać udar i chorobę tętnic obwodowych.

Aby ocenić ogólny poziom ryzyka, Twój lekarz może użyć specjalnego kalkulatora. Sprawdzany jest poziom cholesterolu i inne czynniki ryzyka. Jeśli masz ponad 40 lat, poproś lekarza o 10-letnią ocenę ryzyka. Osoby w wieku 20–39 lat mogą poprosić o prognozę ryzyka na całe życie.

Lekarz może porozmawiać z Tobą o innych czynnikach, które mogą wpływać na ryzyko zachorowania. Mogą one wpływ na decyzje dotyczące leczenia. Są to:

• Problemy z sercem przed 55. rokiem życia u krewnych płci męskiej

• Problemy z sercem przed 65. rokiem życia u krewnych płci żeńskiej

• Pierwotna hipercholesterolemia

• Zespół metaboliczny

• Przewlekła choroba nerek

• Przewlekłe choroby zapalne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca czy HIV/AIDS

• Menopauza przed ukończeniem 40. roku życia

• Wysokie ciśnienie krwi podczas ciąży (stan przedrzucawkowy)

• Pochodzenie etniczne (np. z Azji Południowej)

• Inne nieprawidłowości lipidów we krwi

Krok 3. Porozmawiaj ze swoim lekarzem

Lekarz pomoże Ci zrozumieć Twój poziom ryzyka oraz opcje leczenia. Jeśli Twój poziom cholesterolu jest zbyt wysoki, lekarz udzieli Ci wskazówek, jak go obniżyć. Kroki mogą obejmować zmianę diety i zwiększenie aktywności fizycznej. Jeśli palisz, rzuć ten nałóg. Przygotuj plan, który będzie dla Ciebie odpowiedni.

Lekarz może oszacować ryzyko wystąpienia choroby serca lub udaru. To może ułatwić podjęcie decyzji o włączeniu leków, na przykład statyn, które mogą obniżyć poziom cholesterolu, a zarazem i ryzyko.

Jeśli masz wysoki poziom cholesterolu, może występować konieczność częstszego wykonywania badania krwi. Chodzi o to, aby przekonać się, czy leczenie i zmiana stylu życia przyniosły skutek w postaci obniżenia poziomu cholesterolu.

W niektórych przypadkach trzeba wykonać dodatkowe badania. Może to być między innymi badanie w kierunku zwapnienia tętnic wieńcowych (CAC). Jest to pomiar ilości wapnia zalegającego w tętnicach wieńcowych. Jeśli w Twoich tętnicach wieńcowych występują złogi wapnia, oznacza to, że zaczyna się w nich tworzyć blaszka miażdżycowa. Wynik badania jest prezentowany jako wskaźnik uwapnienia tętnic wieńcowych. To może pomóc w podjęciu decyzji o włączeniu leków regulujących poziom cholesterolu, na przykład statyn.

Czynniki ryzyka, w tym poziom cholesterolu, zmieniają się w czasie. Porozmawiaj ze swoim lekarzem na każdej wizycie.