Badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego

Czynniki ryzyka wystąpienia raka jelita grubego

Ryzyko zachorowania na raka jelita grubego jest wyższe u osób, które:

• Są w podeszłym wieku. Wystąpienie nowotworu jelita grubego jest najbardziej prawdopodobne u osób w podeszłym wieku. Jednak ten nowotwór może wystąpić w każdym wieku.

• W wywiadzie rodzinnym lub lekarskim mają rak jelita grubego lub polipy

• Są Afroamerykanami

• Są z pochodzenia Żydami wschodnioeuropejskimi (aszkenazyjskimi)

• Występuje u nich choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego

• Chorują na cukrzycę typu 2

• Mają dziedziczny zespół genetyczny, taki jak zespół Lyncha lub rodzinna polipowatość gruczolakowata

• Mają nadwagę

• Mało aktywnych fizycznie

• Palących tytoń

• Piją dużo alkoholu (więcej niż 2 drinki dziennie dla mężczyzn i 1 drink dziennie dla kobiet)

• Jedzą dużo czerwonego lub przetworzonego mięsa

Jelito grube i odbytnica

Jelito grube i odbytnica są częścią układu trawienia. Pokarm przechodzi z żołądka do jelita cienkiego. Następnie przechodzi do jelita grubego. W trakcie przemieszczania się pokarmu przez jelito grube usuwana jest woda. Odpady, które pozostają (kał), stają się bardziej zbite. Mięśnie jelita przesuwają kał w kierunku esicy. To ostatni odcinek jelita grubego. Następnie kał przemieszcza się do odbytnicy. Jest tam przechowywany do czasu, gdy będzie gotowy do opuszczenia organizmu podczas wypróżniania.

Jak zaczyna się rak jelita grubego

Polip to narośl, która może tworzyć się na wewnętrznej wyściółce jelita grubego i odbytnicy. Większość polipów jest łagodna. Oznacza to, że nie jest to rak. Jednak z czasem niektóre polipy mogą stać się rakiem. Są nazywane nowotworem złośliwym. Dzieje się tak, gdy komórki w polipach zaczynają rosnąć poza kontrolą. Z czasem komórki nowotworowe mogą rozprzestrzenić się na większą część jelita grubego i odbytnicy. Rak może dawać przerzuty do pobliskich organów lub węzłów chłonnych. Może też dawać przerzuty do innych części ciała, jak wątroba lub płuca. Wczesne wykrycie i usunięcie polipów może zapobiec wystąpieniu raka.

Badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego

Badania przesiewowe oznaczają poszukiwanie problemów zdrowotnych przed wystąpieniem objawów. Badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego zaczynają się od:

• Wywiadu lekarskiego. Lekarz przeprowadza wywiad na temat stanu zdrowia. Zapyta o ewentualne czynniki ryzyka zachorowania na raka. Poinformuj lekarza, jeśli u członka Twojej rodziny występował rak jelita grubego lub polipy. Opowiedz o wszelkich problemach zdrowotnych, jakie wystąpiły u Ciebie w przeszłości.

• Badań przesiewowych. Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne oraz Amerykańskie Służby Prewencyjne zalecają wykonywanie badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego u osób o średnim ryzyku zachorowania, począwszy od 45 roku życia. Porozmawiaj z lekarzem na temat swojego ryzyka. Zapytaj, kiedy należy zacząć wykonywanie badań przesiewowych. Ważne jest także, aby zasięgnąć informacji na temat zakresu ubezpieczenia u swojego ubezpieczyciela zdrowotnego.

Rodzaje badań przesiewowych

Poniżej przedstawiono najczęstsze rodzaje badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego. Częstotliwość wykonywania badań zależy od ryzyka i wybranego przez pacjenta i lekarza badania. Jeśli w Twojej rodzinie występowały przypadki raka jelita grubego lub z innych powodów jesteś w grupie podwyższonego ryzyka, być może będziesz musiał(a) poddać się badaniom przesiewowym wcześniej lub częściej.

Badanie kału

Badanie na obecność krwi utajonej w kale (FOBT) lub badanie immunochemiczne kału (FIT) (raz w roku)

Badania te sprawdzają, czy w kale nie ma krwi, której nie widać. Nazywamy to krwią utajoną. Krew utajona może być oznaką polipów lub raka jelita grubego. Niewielka próbka kału jest wysyłana do laboratorium, gdzie jest badana na obecność krwi. Najczęściej próbkę pobiera się w domu za pomocą zestawu, który otrzymuje się od lekarza. Upewnij się, że wiesz, co robić i postępuj dokładnie według wskazówek. Na przykład, przed pobraniem kału do badania może być konieczne powstrzymanie się od spożywania niektórych pokarmów i przyjmowania niektórych leków. Jeśli masz nieprawidłowy wynik badania FOBT lub FIT, prawdopodobnie będziesz musiał(a) wykonać kolonoskopię.

Badanie DNA kału (co 1 do 3 lat)

Badanie to polega na poszukiwaniu w kale komórek, które mają nieprawidłowe DNA. Zmiany DNA mogą być oznaką raka lub polipów. Badanie to pozwala również wykryć krew utajoną w kale. Do tego badania pobiera się cały kał podczas wypróżniania. Odbywa się to za pomocą pojemnika wkładanego do toalety. Zestaw zawiera wskazówki dotyczące pobrania, przygotowania i wysyłki kału. Jest on wysyłany do laboratorium w celu zbadania. Jeśli masz nieprawidłowy wynik badania DNA kału, prawdopodobnie będziesz musiał(a) wykonać kolonoskopię.

Badania wzrokowe

Kolonoskopia (co 10 lat)

Badanie to umożliwia lekarzowi wykrycie i usunięcie polipów w jelicie grubym lub odbytnicy. Jest to jedyne badanie przesiewowe, które umożliwia lekarzowi obejrzenie całego jelita grubego i odbytnicy. Badanie to umożliwia lekarzowi pobranie fragmentów tkanki, które powinny zostać zbadane pod kątem raka.

Jeden lub dwa dni przed badaniem należy przygotować jelito grube. Przygotowanie jelita grubego polega na jego oczyszczeniu. W ten sposób podczas badania widoczna jest wyściółka. Otrzymasz wskazówki dotyczące przygotowania do tego badania. Będzie obejmować dietę płynną. Następnie należy zastosować silny roztwór przeczyszczający lub lewatywę.

Tuż przed badaniem podawane są leki, które wywołują senność. Następnie lekarz delikatnie wprowadza do odbytnicy długą, giętką, oświetloną rurkę (kolonoskop). Urządzenie jest prowadzone przez całe jelito grube. Lekarz ogląda obrazy wnętrza jelita grubego na ekranie. Wszystkie widoczne polipy są usuwane. Są wysyłane do laboratorium w celu zbadania. Jeśli polip nie może zostać usunięty, pobiera się jego mały fragment do badania. Jeśli badania wykażą, że może to być rak, polip może zostać usunięty później podczas zabiegu chirurgicznego.

Sigmoidoskopia (co 5 lat)

To badanie przypomina kolonoskopię. Wykonuje się ją jednak tylko w esicy i odbytnicy. Esica to ostatni odcinek jelita grubego o długości ok. 2 stóp (60 cm), który łączy się z odbytnicą. Całe jelito grube ma około 5 stóp (1,5 m) długości.

Jeden lub dwa dni przed badaniem należy przygotować jelito grube. Przygotowanie jelita grubego polega na jego oczyszczeniu. W ten sposób podczas badania widoczna jest wyściółka. Otrzymasz wskazówki dotyczące przygotowania do tego badania. Będzie obejmować dietę płynną. Następnie należy zastosować silny roztwór przeczyszczający lub lewatywę.

Podczas badania jest się świadomym. Może jednak zostać podany lek ułatwiający odprężenie. Lekarz wprowadza cienką, elastyczną, oświetloną rurkę (sigmoidoskop) do odbytnicy i dolnej części jelita grubego. Obrazy są wyświetlane na ekranie. Polipy mogą zostać usunięte. Są wysyłane do laboratorium w celu zbadania.

Inną opcją jest sigmoidoskopia wykonywana co 10 lat i badanie kału FIT co rok. Porozmawiaj ze swoim lekarzem, aby uzyskać więcej informacji.

Wirtualna kolonoskopia (co 5 lat)

Badanie to nazywane jest także kolonografią TK. Wykorzystuje serię zdjęć rentgenowskich. Uzyskuje się trójwymiarowy obraz jelita grubego i odbytnicy.

Jeden lub dwa dni przed badaniem należy przygotować jelito grube. Przygotowanie jelita grubego polega na jego oczyszczeniu. W ten sposób podczas badania widoczna jest wyściółka. Otrzymasz wskazówki dotyczące przygotowania do tego badania. Będzie obejmować dietę płynną. Następnie należy zastosować silny roztwór przeczyszczający lub lewatywę.

Podczas badania leży się na wąskim stole, który jest częścią urządzenia rentgenowskiego zwanego tomografem komputerowym. Do odbytnicy zostanie wprowadzona miękka, mała rurka. W ten sposób jelito grube i odbytnica zostaną wypełnione powietrzem. Stół zostanie wsunięty do tomografu komputerowego. Zostanie wykonana seria zdjęć rentgenowskich. Komputer połączy je, tworząc obraz trójwymiarowy. Ponieważ w badaniu wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie, będziesz narażony(-a) na niewielką dawkę promieniowania. Badanie to można wykonać bez sedacji. Jeśli widoczne są polipy lub jakiekolwiek inne zmiany, konieczna jest kolonoskopia. Dzięki temu możliwe jest pobranie tkanki do badań.

Rozmowa z lekarzem

Porozmawiaj z lekarzem o tym, jakie badania przesiewowe będą dla Ciebie najlepsze. Każde badanie ma wady i zalety. Jednak bez względu na to, jakie badanie zostanie wykonane, najważniejsze jest, aby się przebadać. Jeśli podczas badań przesiewowych rak zostanie wykryty we wczesnym stadium, łatwiej jest go leczyć. Jest też bardziej prawdopodobne, że leczenie przyniesie dobre efekty. Dzięki rutynowym badaniom przesiewowym można nawet zapobiec rakowi.

W przypadku wykonania badania przesiewowego innego niż kolonoskopia i uzyskania nieprawidłowego wyniku badania, konieczna będzie dalsza kontrola w postaci kolonoskopii. Nie jest to kolonoskopia przesiewowa. Może obowiązywać udział własny i współpłatność. Skontaktuj się z ubezpieczycielem, aby wiedzieć, czego się spodziewać.

Zapytaj lekarza o Twój poziom ryzyka. W przypadku podwyższonego ryzyka zachorowania na raka konieczne może być wykonywanie badań według innego schematu. Porozmawiaj ze swoim lekarzem na temat wywiadu lekarskiego, aby wybrać najlepszy dla siebie plan badań przesiewowych.