Khám sức khỏel trẻ em: 14 đến 18 tuổi

Trong suốt những năm ở tuổi vị thành niên, điều quan trọng là phải duy trì khám sức khỏe thường niên. Con ở tuổi vị thành niên của quý vị có thể ngại đi khám sức khỏe. Trấn an trẻ rằng việc khám sức khỏe này là bình thường và cần thiết. Lưu ý rằng nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe có thể yêu cầu được nói chuyện riêng với con quý vị trong phòng khám mà không có quý vị.

Trường học và các vấn đề xã hội

Dưới đây là một số chủ đề mà quý vị, con quý vị và nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe có thể muốn thảo luận trong lần thăm khám này:

• Thành tích học tập. Thành tích học tập tại trường của con quý vị như thế nào? Bài tập về nhà có hoàn thành đúng hạn hay không? Con quý vị có ngăn nắp không? Dưới đây là những kỹ năng quý vị có thể giúp. Lưu ý rằng giảm sút về thành tích học tập có thể là dấu hiệu của những vấn đề khác.

• Tình bạn. Quý vị có thích bạn bè của con mình không? Mối quan hệ đó có vẻ lành mạnh không? Đảm bảo nói chuyện với con quý vị về những ai là bạn của trẻ và cách chúng dành thời gian cùng với nhau. Những áp lực đồng trang lứa có thể là vấn đề giữa những trẻ trong tuổi vị thành niên.

• Cuộc sống tại nhà. Hành vi của con quý vị như thế nào? Trẻ hòa hợp với các thành viên khác trong gia đình như thế nào? Trẻ có tôn trọng quý vị, những người lớn khác và người có uy tín không? Trẻ có tham gia các sự kiện gia đình không, hoặc chúng có ngừng giao tiếp với những thành viên khác trong gia đình không?

• Những hành vi mang tính rủi ro. Nhiều trẻ vị thành niên tò mò về ma túy, rượu, hút thuốc và tình dục. Hãy nói chuyện cởi mở về những vấn đề này. Trả lời thắc mắc của con quý vị, và không sợ tự đặt câu hỏi của chính mình. Nếu quý vị không biết cách tiếp cận những chủ đề này như thế nào, hãy nói chuyện với nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe để xin lời khuyên. 

Tuổi dậy thì

Con ở tuổi vị thành niên của quý vị vẫn có thể trải qua một số thay đổi của tuổi dậy thì, chẳng hạn:

• Mụn trứng cá và mùi cơ thể. Các hóc-môn tăng trong giai đoạn tuổi dậy thì có thể gây ra mụn trứng cá (mụn nhọt) trên mặt và trên cơ thể. Hóc-môn cũng có thể làm tăng tiết mồ hôi và gây ra mùi cơ thể nồng hơn.

• Thay đổi về cơ thể. Cơ thể phát triển và trưởng thành trong giai đoạn tuổi dậy thì. Lông sẽ mọc ở vùng mu và các phần khác trên cơ thể. Bé gái phát triển ngực và có kinh (có kỳ kinh hàng tháng). Giọng của bé trai thay đổi, thấp hơn và trầm hơn. Khi dương vật trưởng thành, cương dương và mộng tinh sẽ bắt đầu xảy ra. Nói chuyện với con quý vị về những gì có thể xảy ra và giúp trẻ ứng xử với những thay đổi này khi có thể.

• Những thay đổi về cảm xúc. Cùng với những thay đổi cơ thể này, quý vị sẽ có thể thấy những thay đổi về tính cách của trẻ. Chúng có thể hứng thú với việc hẹn hò và có mối quan hệ với những trẻ khác "hơn mức bạn bè". Ngoài ra, việc con quý vị buồn rầu cũng là bình thường. Hãy cố gắng kiên nhẫn và nhất quán. Khuyến khích giao tiếp, ngay cả khi trẻ dường như không muốn nói chuyện. Bất kể hành xử của con quý vị là gì, thì trẻ vẫn cần cha/mẹ.

Lời khuyên về dinh dưỡng và tập thể dục

Con quý vị có thể tự đưa ra quyết định của chúng về ăn gì và cách dùng thời gian rảnh rỗi. Quý vị không thể luôn đưa ra quyết định cuối cùng, nhưng quý vị có thể khuyến khích những thói quen lành mạnh. Con quý vị cần:

• Hoạt động thể chất ít nhất 60 phút mỗi ngày. Thời gian này có thể được chia thành các khoảng thời gian ngắn hơn trong ngày. Các môn thể thao sau giờ học, lớp học khiêu vũ hoặc võ thuật, đạp xe, hoặc thậm chí là đi bộ đến trường hoặc nhà bạn cũng được tính là hoạt động.  

• Hạn chế thời gian nhìn màn hình. Thời gian này bao gồm xem TV, chơi trò chơi điện tử, sử dụng máy vi tính hoặc máy tính bảng, và nhắn tin. Nếu con quý vị có TV, máy vi tính, hoặc điều khiển trò chơi điện tử trong phòng ngủ, hãy cân nhắc bỏ những thứ đó ra. 

• Ăn uống lành mạnh. Con quý vị cần ăn trái cây, rau củ, thịt nạc và ngũ cốc nguyên hạt hàng ngày. Cần hiếm khi cho ăn những thực phẩm ít lành mạnh hơn như khoai tây chiên, kẹo và bim bim . Một số trẻ rơi vào bẫy ăn đồ vặt là những quà vặt và thức ăn nhanh trong suốt cả ngày. Đảm bảo rằng trong bếp của quý vị chỉ chứa những lựa chọn đồ ăn nhẹ sau giờ học lành mạnh. Nếu con quý vị chọn ăn quà vặt, hãy cân nhắc yêu cầu trẻ tự dùng tiền của chúng để mua. 

• Ăn 3 bữa một ngày. Nhiều trẻ bỏ qua bữa sáng và thậm chí cả bữa trưa. Thói quen này không chỉ không lành mạnh mà có thể ảnh hưởng đến thành tích học tập. Đảm bảo con quý vị ăn sáng. Nếu con quý vị không thích thức ăn được phục vụ ở trường cho bữa trưa, hãy cho phép trẻ mang theo bữa trưa chuẩn bị sẵn.

• Ăn ít nhất 1 bữa ăn gia đình với quý vị mỗi ngày. Lịch trình bận rộn thường hạn chế thời gian ngồi và nói chuyện cùng nhau. Ngồi và ăn cùng nhau cho phép gia đình có thời gian bên nhau. Qua đó, quý vị cũng thấy được trẻ ăn gì và ăn như thế nào. 

• Hạn chế soda và đồ uống là nước ép. Thỉnh thoảng dùng một lượng nhỏ soda là chấp nhận được. Nhưng soda, đồ uống thể thao và đồ uống là nước ép không phải là những lựa chọn thay thế cho các đồ uống lành mạnh hơn. Đồ uống thể thao và đồ uống là nước ép không tốt hơn. Nước và sữa ít béo hoặc không béo là những lựa chọn tốt nhất.

Mẹo vệ sinh

Các khuyến nghị vệ sinh tốt bao gồm: 

• Trẻ vị thành niên cần tắm hoặc tắm vòi sen hàng ngày và sử dụng chất khử mùi.

• Cho nhà cung cấp chăm sóc biết nếu quý vị hoặc con quý vị có thắc mắc về vệ sinh và mụn trứng cá.

• Đưa con quý vị đến nha sĩ ít nhất hai lần một năm để làm sạch răng và kiểm tra sức khỏe.

• Nhắc trẻ đánh răng và dùng chỉ nha khoa để chải kẽ răng của trẻ trước khi đi ngủ.

Mẹo ngủ

Trong những năm ở tuổi vị thành niên, kiểu ngủ có thể thay đổi. Nhiều trẻ vị thành niên có khoảng thời gian khó ngủ. Điều này có thể dẫn đến ngủ muộn vào sáng hôm sau. Dưới đây là một số mẹp giúp con quý vị nhận được những thứ còn lại chúng cần:

• Khuyến khích con quý vị duy trì giờ đi ngủ thống nhất, ngay cả vào các ngày cuối tuần. Ngủ dễ dàng hơn khi cơ thể làm theo thói quen. Không để con quý vị thức khuya ban đêm hoặc ngủ quá muộn vào buổi sáng.

• Giúp đánh thức con quý vị, nếu cần. Đi vào phòng ngủ, mở rèm cản sáng, và giục con quý vị ra khỏi giường—thậm chí vào các ngày cuối tuần hoặc trong kỳ nghỉ của trường.

• Năng hoạt động trong ngày sẽ giúp con quý vị ngủ ngon hơn vào ban đêm.

• Không khuyến khích xem TV, máy tính, game trong ít nhất một giờ trước khi trẻ đi ngủ. (Đây cũng là lời khuyên tốt cho cha mẹ!)

• Đưa ra quy định là trẻ phải tắt điện thoại di động vào buổi tối.

Mẹo an toàn

Các khuyến nghị để giữ an toàn cho con quý vị bao gồm những điều sau:

• Đặt ra quy định về việc con quý vị có thể dành thời gian bên ngoài nhà như thế nào. Đưa ra giờ giới nghiêm vào buổi tối cho trẻ. Nếu con quý vị có điện thoại di động, định kỳ kiểm tra bằng cách gọi để hỏi xem chúng ở đâu và chúng đang làm gì.

• Đảm bảo điện thoại di động được sử dụng một cách an toàn và có trách nhiệm. Giúp con quý vị hiểu rằng khi trẻ đang đạp xe hoặc đi bộ ngoài trời thì nói chuyện điện thoại, nhắn tin hoặc nghe nhạc bằng tai nghe là rất nguy hiểm, đặc biệt là khi sang đường.

• Tiếng nhạc lớn liên tục có thể gây ảnh hưởng đến khả năng nghe, do vậy hãy kiểm tra mức âm lượng nhạc của trẻ. Nhiều thiết bị cho phép quý vị đặt ra giới hạn về mức âm lượng có thể chỉnh. Kiểm tra hướng dẫn để biết chi tiết.

• Khi con quý vị đủ lớn để có bằng lái xe, hãy khuyến khích trẻ lái xe an toàn. Dạy con quý vị luôn thắt dây an toàn, lái xe theo giới hạn tốc độ, và tuân thủ luật đường bộ. Không cho phép trẻ nhắn tin hoặc nói chuyện điện thoại di động khi đang lái xe. (Và bản thân quý vị cũng vậy! Hãy nhớ làm gương cho trẻ.)

• Đặt ra quy tắc và giới hạn xung quanh việc lái xe và sử dụng xe. Nếu con quý vị nhận vé phạt hoặc gây tai nạn, sẽ có hậu quả. Lái xe là đặc quyền mà có thể bị tước nếu con quý vị không tuân thủ luật. Nói chuyện với con quý vị về mối nguy hiểm của đồ uống và sử dụng ma túy khi lái xe.

• Dạy con quý vị cách ra quyết định tốt về ma túy, rượu, tình dục và các hành vi rủi ro khác. Cùng nhau thống nhất chiến lược để duy trì an toàn và xử trí áp lực đồng trang lứa. Đảm bảo con quý vị biết chúng luôn có thể tìm đến quý vị để được giúp đỡ.

• Dạy con quý vị không bao giờ được chạm vào súng. Nếu quý vị sở hữu súng, hãy tháo đạn và để ở nơi có khóa đồng thời khóa đạn ở một chỗ riêng.

Các xét nghiệm và vắc-xin

Nếu quý vị có tiền sử gia đình bị cholesterol cao, cholesterol trong máu của trẻ có thể được xét nghiệm tại lần thăm khám này. Dựa trên các khuyến nghị từ CDC, trong lần khám này, trẻ có thể nhận được các loại vắc-xin sau:

• Meningococcal

• Cúm (bệnh cúm), hàng năm

• COVID-19

Hiểu được mạng xã hội

Ở cái tuổi dễ bị kích thích, trẻ vị thành niên "kết nối" nhiều hơn nhiều với bạn bè—có thể một vài trong số đó họ chưa từng gặp trực tiếp. Để dạy con quý vị cách sử dụng mạng xã hội có trách nhiệm:

• Đặt giới hạn cho việc sử dụng điện thoại di động, máy tính bảng, máy vi tính và internet. Nhắc con quý vị rằng quý vị có thể kiểm tra lịch sử trình duyệt web và nhật ký điện thoại để biết những thiết bị này đang được sử dụng như thế nào. Dùng công cụ kiểm soát của cha mẹ và mật khẩu để chặn truy cập vào các trang web không phù hợp. Sử dụng cài đặt quyền riêng tư trên web để chỉ bạn bè của trẻ xem được hồ sơ của trẻ.

• Giải thích cho con quý vị về mối nguy hiểm khi đưa thông tin cá nhân lên mạng. Dạy con quý vị không chia sẻ số điện thoại, địa chỉ, ảnh, hoặc các thông tin cá nhân khác của trẻ với bạn bè trên mạng khi chưa được quý vị cho phép.

• Đảm bảo con quý vị hiểu rằng mọi thứ trẻ “phát ngôn” trên Internet không bao giờ là riêng tư. Các bài đăng trên những trang web như Facebook, Instagram, TikTok và Twitter có thể bị nhìn thấy bởi những người khác mà trẻ không hướng đến. Các bài đăng có thể dễ dàng bị hiểu nhầm và thậm chí có thể gây rắc rối cho quý vị hoặc con quý vị. Giám sát việc sử dụng mạng xã hội, điện thoại di động và Internet của con quý vị.

Nhận biết dấu hiệu trầm cảm

Đối với trẻ vị thành niên thì thay đổi cảm xúc do sự thay đổi hóc-môn là bình thường. Nó chỉ là một phần của quý trình phát triển. Nhưng đôi khi sự thay đổi cảm xúc của trẻ vị thành niên là dấu hiệu của vấn đề lớn hơn. Nếu con quý vị có vẻ bị trầm cảm trong hơn 2 tuần, quý vị nên lo lắng. Các dấu hiệu trầm cảm bao gồm:

• Uống rượu hoặc sử dụng ma túy

• Các vấn đề tại trường và tại nhà

• Thường có những khoảng thời gian bỏ nhà đi

• Xa lánh gia đình và bạn bè

• Thay đổi đột ngột về thói quen ăn uống hoặc ngủ nghỉ

• Quan hệ tình dục bừa bãi hoặc mang thai ngoài ý muốn

• Hành vi gây hấn hoặc thịnh lộ

• Mất hứng thú trong cuộc sống

Điều trị có thể giúp ích cho trẻ vị thành niên bị trầm cảm. Nói chuyện với nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe của con quý. Hoặc hỏi ý kiến của trung tâm sức khỏe tâm thần địa phương, cơ quan dịch vụ xã hội hoặc bệnh viện. Trấn an trẻ rằng nỗi đau của trẻ có thể được làm vơi bớt. Mang tình yêu thương và hỗ trợ đến cho con quý vị. Nếu con quý vị nói về cái chết hoặc tự tử hoặc có kế hoạch làm hại bản thân hoặc người khác, hãy nhờ giúp đỡ ngay. Gọi điện hoặc nhắn tin đến số 988. Quý vị sẽ được kết nối đến các tư vấn viên được đào tạo về khủng hoảng tại Đường dây nóng Phòng chống Tự tử Quốc gia (National Suicide Prevention Lifeline). Quý vị cũng có thể trò chuyện trực tuyến tại địa chỉ www.suicidepreventionlifeline.org. Đường dây này miễn phí và hoạt động 24/7.